Zo vlak voordat u richting het kerstreces gaat, ben ik ontzettend blij en trots dat ik met u mag delen dat de Algemene Ledenraadpleging van de MBO raad is op 26 november 2024 groen licht heeft gegeven voor de volgende fase van het Referentiewaarde-gedachtegoed. De fase van geleidelijk inbedding van het gedachtegoed in de eigen kwaliteitszorgsystematieken van de scholen.
Na twee schooljaren is de proeftuinperiode voorbij. Meer dan dertig mbo-scholen hebben het gedachtengoed van referentiewaarden in de praktijk getest. En dat leverde verrassend positieve resultaten op. Meer dan 100 onderwijsteams hebben geëxperimenteerd met nieuwe werkvormen, zoals peer reviews, zelfevaluaties en panels.
Die vraag stelde Andor de Rooy de lezers van zijn boek ‘Moed’. Over gedurfd leiderschap’. Het inspireerde mij deze vakantie. Want het zicht houden op de kwaliteit van ons onderwijs vraagt dikwijls ook moed en wijsheid.
Het Kwaliteitsnetwerk mbo houdt zich als netwerk bezig met het bevorderen van de kwaliteitscultuur en onderwijskwaliteit van mbo-instellingen. Het klinkt zo eenvoudig en evident dat we hierin als netwerk opereren en ons gezamenlijk inzetten voor tal van inhoudelijke thema’s, zoals het gebruik van data, flexibilisering en het ontwikkelen van een sectorbreed gedachtengoed over kwaliteit.
Ik drink bij het Hout- en Meubileringscollege (HMC) mijn koffie uit een kleine, handgemaakte beker van ofwel Rotterdamse ofwel Amsterdamse rivierklei. Een heel origineel kerstcadeau van een paar jaar geleden voor alle medewerkers van het HMC.
Wat heeft een coalitie data nu met een coalitie flexibilisering te maken? Wat heeft de coalitie Teams aan zet daarmee van doen? En de coalitie referentiewaarden? Wat kunnen de ambassadeurs hiermee?
Kwaliteit maak je samen, daar ben ik van overtuigd. Binnen je eigen mbo-instelling met studenten, docenten, ondersteunende collega’s, teamleiders, directeuren, college van bestuur en raad van toezicht. En in interactie met alle belanghebbenden zoals bedrijven en instellingen om de mbo-instelling heen. In het Kwaliteitsnetwerk mbo maak je kwaliteit samen met andere mbo-instellingen en daar speelt het netwerken in coalities, bestuurlijke overleggen en via de ambassadeurs een belangrijke rol bij.
Terwijl de zon over de net gevallen sneeuw schijnt, schrijf ik deze column. Bijzonder hoe je na zoveel regen en grauwheid, die blauwe lucht weer extra kan waarderen. Nieuwe perspectieven openen zich, gevoed door eerdere ervaringen en meewegend op de context uit het verleden. Deze zon en het optimisme wat daaruit naar voren komt, wil ik graag vasthouden in het nieuwe jaar. Een belangrijk jaar omdat 2024 het jaar is dat we met elkaar als sector het referentiewaardenmodel willen omarmen en het als basis willen nemen voor het mbo van de toekomst.
We staan aan de drempel van volwassenheid. In 2020 vierde het middelbaar beroepsonderwijs zijn 25-jarig bestaan, een prachtig moment om terug te kijken op de afgelopen 25 jaar waarin de sector zich gestaag ontwikkelde en vorm kreeg. Met volwassenheid komt ambitie en zelfstandigheid. Daarom werd in 2020 een visie op kwaliteit gelanceerd die de ambitie van het mbo omarmt.
Het voelde als ondergedompeld worden. Natuurlijk had ik me goed ingelezen. Dat doe je als je dagvoorzitter bent. Ik wil niet verrast worden. Toch waren veel dingen nieuw. Alleen al de grootte van de groep enthousiastelingen rondom het thema ‘kwaliteit’. Eerlijk gezegd: ik vroeg mezelf halverwege de dag af waar dat enthousiasme toch vandaan komt. Kwaliteit in het onderwijs relateer ik aan metertjes, grafieken, tabellen, kengetallen, etc. Zijn al deze mensen daar werkelijk zo enthousiast over?
Het mooie aan het werken in coalities bij het Kwaliteitsnetwerk Mbo is dat individuen uit verschillende mbo-scholen met elkaar leren, kennis bij elkaar brengen, tot nieuwe inzichten komen en deze delen. Dit in verbinding met elkaar. Als collega’s, alleen dan niet binnen één onderwijsinstellingen maar over verschillende onderwijsinstellingen heen. En dit alles om te komen tot een mooie kwaliteit van onderwijs!
Met de wind in de rug en de zon op ons gezicht sluiten we dit studiejaar af. Het was een jaar waarin we als netwerk grote stappen hebben gezet richting een sectorspecifiek kwaliteitsmodel. En het jaar waarin we voorbereidingen hebben getroffen voor de viering van ons 10 jarige bestaan.
“Ik ging naar de fabriek om te leren”. De zin danste door m’n hoofd terwijl ik naar Utrecht-Noord fietste. Daar hield de onderwijsinspectie een toogdag in De Fabrique, tot evenementenlocatie omgebouwd industrieel erfgoed. ‘Leren in de fabriek’ riep herinneringen op aan de eerste vakantiebaan - een kennismaking met de eentonige lopende band die voor leeftijdsgenoten uit het dorp het beroepsperspectief vormde.
Opzij, Opzij, Opzij … … maak plaats, maak plaats, maak plaats, wij hebben ongelofelijke haast……. Zo begint het lied van Herman van Veen. Ik moest eraan denken tijdens het uitvoeren van een proeftuin van het Project Referentiewaarden Kwaliteit mbo 2025. Het deed zich voor bij de start van Peerreviews en Kwaliteitstafels, zowel bij docententeams als bij managementteams. Men had hun drukke werkzaamheden moet afbreken en uitstellen om naar deze bijeenkomsten te komen. Dat bleek uit zowel verbale als non-verbale uitingen. Kortom: groepen die binnenkomen met niet direct een motivatie om er een leerzame en prettige sessie van te maken!
Afgelopen week was minister Dijkgraaf bij ons (ROC Nijmegen) op bezoek. De minister ging in gesprek met studenten, medewerkers en instellingen over stagematching als onderdeel van het stagepact. Met zijn oprechte interesse in de achterliggende doelstelling van stagematching ontspon zich aan tafel en ook in de nazit het echte gesprek. Over wat werkt en wat niet werkt en wat de volgende stappen zijn. Zijn nieuwsgierigheid, gevoed met een filmpje voor onze hele gemeenschap als toegift, inspireerde en zette aan tot….!
Vorig jaar opende Peter het jaar met een scherpe en prachtige beschouwing op het versterken van de focus op meer adaptiviteit en responsiviteit. En daar hebben we als netwerk het afgelopen jaar hard aan gewerkt met oa start van de proeftuinen voor het Referentiewaardenmodel.
Een tijd terug waren we in een restaurant in Deventer. Het zag er binnen gezellig uit en de bediening was leuk en deskundig. De gerechten waren heerlijk en werden geserveerd met goede uitleg. Ergens middenin kregen we een extra gerecht. Ook hier weer uitleg bij en het smaakte heerlijk. U begrijpt dat we een mooie avond hadden en iedereen vertelden over de uitstekende kwaliteit van dat restaurant.
Onze workshop op de Kwaliteitsconferentie heeft een vliegende start. 25 enthousiaste mbo-professionals gaan los in een creatieve brainstorm. Kunstenaar en onderzoeker Bart van Rosmalen start een cello-improvisatie en vraagt wat deelnemers observeren en wat dat ons leert over Kwaliteit & Kennisontwikkeling.
De titel van deze column kreeg ik, in mijn vakantie, via de app als luchtige vraag gesteld door een collega op het moment dat de Save the Date van onze jaarlijkse conferentie net verstuurd was. Dit jaar georganiseerd op 6 oktober in het Evoluon te Eindhoven.
Regels, procedures en verantwoording waren lang dominant in onderwijsorganisaties. Maar deze cultuur van control leidt niet zozeer tot gezamenlijke nieuwe inzichten en oplossingen. Hoe kan het wel? Voor het antwoord op deze vraag ontwikkelde Stichting Kwaliteitsnetwerk mbo in 2017 een nieuwe auditvorm, gebaseerd op het Dialoogmodel. De kern van het model vormt een open gesprek. Een dialoog tussen ver¬schillende partijen op verschillende momenten. Hoe verhouden ambities, onderwijspraktijk en onderwijsvraagstukken zich tot elkaar? Welke stappen kunnen we zetten om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren? Wat draagt bij aan eigenaarschap binnen onderwijsteams?
In het programma Lerend veranderen in het MBO gaat veel aandacht uit naar de rol van de deelnemers bij het organiseren van (interne en externe) samenwerking. Die (kwaliteit van) samenwerking blijkt veelal het cruciale punt in innovatie- en veranderopgaven rond kwaliteitsverbetering in het onderwijs.
Op donderdag 7 april klonk het startschot voor de proeftuinen rondom het Referentiewaardenmodel. Na twee jaar samen ontwerpen en ontwikkelen is het nu zaak om het geheel uit te proberen in de praktijk. Het doel is dat de deelnemende scholen en teams een leerervaring opdoen. Daarnaast is de proefperiode ook bedoeld om het model werkbaar en werkzaam te maken.
Laat ik maar gelijk met de deur in huis vallen: ik ben een kantoormens. Weliswaar heb ik in een grijs verleden ruim 10 jaar les gegeven op een meao-school, maar toch: vanuit mijn kantoortje mag ik me bemoeien met de kwaliteitszorg van ROC van Twente.
Het is inspirerend om met collega’s van verschillende disciplines van meerdere mbo-instellingen in een coalitie gemotiveerd met elkaar aan de slag te zijn met een voor jou waardevol thema. En het werk wat je met elkaar verricht is ook nog eens vruchtbaar. Het levert wat op! Kijk naar dit videofragment waar het enthousiasme vanaf spat!!
Achterom kijkend om er van te leren. Dat doe ik graag in deze periode. Heerlijke twee weken zijn het eigenlijk. Veel vrij en wat werken met de blik vooruit. Dat gaat me gemakkelijk af met een bijna lege agenda…. Met een aantal onderwijsbestuurders sprak in ik in de eerste week van het nieuwe jaar af voor een themawandeling.
Jeroen van der Weijde, ambassadeur, heeft het afgelopen jaar een actieve bijdrage geleverd in de coalitie Data. In een vlog vertelt hij over zijn ervaringen binnen het netwerk.
Met ruime wind in de zeilen stoven we de golf van Kalamata binnen na een prachtige zeiltocht deze zomer vanuit de Ionische zee, het westen van Griekenland. Met varen gebeuren er altijd onverwachtse dingen zoals het moment waarop ik opeens midden op zee een bons hoorde gevolgd door een ploppend geluid van iets wat met opwaartse druk boven water komt! Verontwaardigd keek een zeeschildpad mij aan en zwom met 1 poot/zwemvlies omhoog verder.
Een instellingsdialoog verkent de weg naar verbetering van het onderwijs via verschillende perspectieven, faciliteert het gesprek over een vraagstuk. In feite is het een vorm van peer review, waarbij collega’s uit het mbo-veld bij een andere
Karina Visscher, bestuurslid van het Kwaliteitsnetwerk mbo, heeft de activiteiten rondom de instellingsdialogen in haar portefeuille. In de onderstaande vlog verteld ze over haar ervaringen binnen het netwerk.
‘Een belangrijk moment in de doorontwikkeling van de kwaliteitsborging van de sector’, onderstreepte dagvoorzitter en voorzitter van het college van bestuur van Noorderpoort Wim van de Pol, direct in de eerste woorden van deze conferen
Scholen worden hoe langer hoe meer verantwoordelijk geacht voor de eigen onderwijskwaliteit. Het zijn vooral docenten die volgens de onderwijsinspectie het verschil maken als het gaat om de prestaties van studenten: zij hebben zicht op prestaties en voortgang en zij meten en analyseren om hun lessen te verbeteren (Inspectie van het Onderwijs, 2017). En die docent is nooit klaar met leren en innoveren. Dat is het afgelopen jaar wel duidelijk geworden door de impact van de coronacrisis.
